J. Nationaal Herbarium Nederland




De Heukels' Flora van Nederland wordt up-to-date gehouden in de Leidse vestiging van het Nationaal Herbarium Nederland.

Het Nationaal Herbarium Nedrlands (NHN) is in 1999 ontstaan door het samengaan van drie belangrijke universiteitsherbaria in Leiden (L), Utrecht (U) en Wageningen (WAG). Met een collectie van ruim 5,5 miljoen exemplaren is het NHN een van de grootste herbaria in de wereld.
Het is een kerninstituut van de landelijke onderzoekschool "Biodiversiteit" en partner in NLBIF.

Missie
De missie van het Nationaal Herbarium Nederland is het genereren en toegankelijk maken en overbrengen van kennis over de natuur, en over de omvang en het ontstaan van botanische diversiteit van onze planeet, gebruik makend van zijn omvangrijke herbarium collecties en aanverwante informatie. Zodoende helpt het mee om een vergelijkingsbasis te verschaffen voor al het botanisch wetenschappelijk onderzoek, en draagt het bij aan de natuurbescherming en het duurzaam gebruik van natuurlijke bronnen.

Geschiedenis
De Leidse vestiging (NHN-L) werd gesticht in 1829 als Rijksherbarium bij Koninklijk Besluit van Koning Willem I. Het werd te Brussel gevestigd. Zijn eerste directeur was C.L. Blume, een vooraanstaande botanicus en pionier van de botanie van Maleisië. Tijdens de eerste dagen van de opstand die zou leiden tot de afsplitsing van België van Nederland, werd het Rijksherbarium overgebracht naar Leiden door Philipp Franz von Siebold, de grote onderzoeker van Japan, en diens assistent J.B. Fischer. Daar zou het instituut zich ontwikkelen tot wat het nog heden is: een actief onderzoekscentrum dat zich richt op de botanische diversiteit van Europa en Indo-Maleisië, daarbij gebruik makend van een nog steeds groeiende collectie van grote internationale betekenis. Het huisvest nu een collectie van meer dan vier miljoen exemplaren, inclusief een uitgebreide hout- en alcoholcollectie en het draagt zorg voor enkele van de vroegste Europese en tropische herbaria van de 16de en 17de eeuw en een uitgebreide icones collectie en een unieke botanische blibliotheek.

Het onderzoeks- en onderwijsprogramma in de Leidse vestiging wordt uitgevoerd door twee projectgroepen:

Planten van het Indo-Pacific gebied
Het enorme en zeer incompleet bekende diversiteit van bloeiende planten en varen van het Maleise gebied (Indonesië, Maleisië, de Philippijnen, Papoea-Nieuw-Guinea, Singapore en Brunei Darussalam) en aangrenzend Thailand en Indochina staat centraal in het programma van deze onderzoeksgroep. Het coordineert het internationale Flora Malesiana project, een eerste wetenschappelijke inventarisatie van ca 42.00 bloeiende planten en varens uitgevoerd door een vrijwilligersnetwerk van ruim 120 van over de hele wereld, en alle belangrijke herbaria in het Maleise gebied. Geselecteerde soortenrijke genera van wijdverspreide plantenfamilies (momenteel Annonaceae, Cucurbitaceae, Euphorbiaceae, Legumonisae, Orchidaceae, Poaceae, Urticaceae en diversen Pteridophytes) zijn uitgekozen voor semi-monografisch, fylogenetisch en biogeografische analyses, gebruikmakend van macromorfologie, kenmerken van stuifmeel, blad- en houtanatomie, en DNA sequencies.

De groep werkt nauw samen met het MOFEC-Tropenbos programma in Oost-Kalimantan om gebruikersvriendelijke veldgidsen naar boomsoorten van primair en secondair bos en ontwikkelt biodiversiteits indicatoren voor verstoring en regeneratie. De etnobotanie en vegetatie van Papoea (Irian Jaya) wordt onderzocht binnen het kader van het interdisciplinaire ISIR programma. Eloctronische gebruikers vriendelijke identificatie programma's worden ontwikkeld in samenwerking met het ETI in de vorm van interactive CD-roms over belangrijke Maleise plantfamilies zoals de Orchidaceae en de Leguminosae.

Fanerogamen en Cryptogamen van Nederland en Europa
Deze onderzoeksgroep omvat specialisten voor systematisch onderzoek van bloeiende planten, algen, mossen en schimmels met nadruk op Europese taxa.

De Heukels' Flora van Nederland wordt voortdurend floristisch en taxonomisch up-to-date gehouden. De groep werkt nauw samen met de Stichting FLORON (Floristisch Onderzoek Nederland); samen beheren zij de grote nationale floradatabank FLORBASE (6,5 miljoen plantvondsten vanaf 1975 op een gridschaal van 1 km2). (zie I. Stichting FLORON)
De groep geeft het floristische tijdschrift Gorteria uit (zie K. Gorteria).

Zoet- en zoutwater algen, van enorm belang voor de kwaliteit van onze leefomgeving, zijn onderwerp van gedetaileerde systematische, floristische en fylogenische onderzoek gebruik makend van microscopische, ultra-structuele en moleculaire kenmerken. Hun potentiele rol als indicators van ecosysteem biodiversiteit wordt ook onderzocht.

De Macrofungi van Nederland zijn het onderwerp van een kritisch taxonomisch onderzoek in het langlopende project Flora Agaricina Neerlandica. Geselecteerde groepen worden nader onderzocht op fylogenetische en populatie biologisch gebied gebruikmakend van morfologie, DNA-onderzoek en AFLPs.

De rijkdom aan floristische informatie geassocieerd met de mossencollecties wordt toegankelijk gemaakt voor het monitoren van milieuveranderingen.
Directeur: Prof. dr. E. Smets
Instituuts beheerder: A.J. de Lange
Hoofd collectiebeheer: G. Thijsse
Bibliothecaris: L. Frankova

Adres
Nationaal Herbarium Nederland
Van Steenisgebouw
Einsteinweg 2
Postbus 9514
2300 RA Leiden
Telefoon: 071 5273500
Fax: 071 5273511

e-mail: achternaam@nhn.leidenuniv.nl
website: http://www.nationaalherbarium.nl